Udało się! Po 3 latach od powstania naszego stowarzyszenia dokonaliśmy pierwszej renowacji nagrobka znajdującego się na „Starym” Cmentarzu w Tarnogrodzie. Radość ogromna w szeregach STT, bo przystępujemy do realizacji naszych pierwotnych celów. Jedną z tych spraw, które „leżą” nam na sercu jest tarnogrodzka nekropolia.
Informacje o nagrobku
Tytuł: nagrobek Anny Kowal z Kraśniaków
Lokalizacja: Nagrobek usytuowany jest na cmentarzu przy ulicy Nadstawnej w Tarnogrodzie. Lokalizacja nagrobka na cmentarzu prezentuje załączona fotografia.
Współrzędne geograficzne grobu: 50.368590, 22.733391
Czas i miejsce powstania: Nagrobek wykonano po 1902 roku (ok. 1. ćw. XX wieku) w wyspecjalizowanym warsztacie kamieniarskim.
Autor: nieznany
Fundator/fundatorzy: Józef i Tomasz Kowale
Materiał i technika: piaskowiec, techniki kamieniarskie i rzeźbiarskie
Wymiary: 1170 mm x 1170 mm x 2170 mm
Historia: Nagrobek poświęcony jest Annie Kowal z Kraśniaków urodzonej 2 kwietnia 1826 roku w Nakliku w rodzinie Sebastiana i Agnieszki Kraśnych z domu Krzeszowiec. Anna Kowal zmarła 30 marca 1902 roku w Zyniach. Fundatorami nagrobka byli synowej zmarłej: Józef i Tomasz.
Opis inwentaryzacyjny: Nagrobek ustawiony jest na niskiej, dwustopniowej, płytowej podstawie na planie kwadratu oraz nieco wyższym cokole. Ścianki cokołu dekorowane są prostą i wyżłobioną ramą, a jego szczyt ozdobiony jest wydatnym profilowaniem. Główna część nagrobka (postument) ma kształt prostopadłościanu i dekorowana jest na ściance frontowej wypukłą płyciną o wklęsłych narożach, w których znajdują się wyrzeźbione czteropłatkowe kwiatki. W polu płyciny umieszczona jest kuta inskrypcja:
“D[EO] O[PTIMO] M[AXIMO]
Ś(WIĘTEJ) P(AMIĘCI)
TU SPOCZYWA
ANNA KOWAL
Z KRASNIAKUW
URODZONA
DNIA 2 KWIETNIA
1826 R(OKU)
PRZEŻYŁA LAT 76.
ZMARŁA D(NIA) 30 MAR(CA)
1902 R(OKU)
TU OCZEKUJE
ZMARTWYCH
WSTANIE”.
Na ścianie bocznej, prawej (od strony południowej) inskrypcja:
“WDZIĘCZNE SYNY
TĘ PAMIĄTKĘ
POŚWIĘCAJĄ
KOCHAJĄCEJ
MATCE
JUZEF I TOMASZ
KOWALE.”
Pozostałe ścianki nagrobka są bez zdobień i inskrypcji. Powyżej nagrobek zamknięty jest wydatnym gzymsem i szczytem w formie trójkątnych ząbków. W zwieńczeniu nagrobka znajduje się masywny łaciński krzyż ustawiony na zdwojonym i profilowanym cokole. Nagrobek otacza ogrodzenie wykonane z czterech wolnostojących słupków połączonych metalowym prętem.
Zakres wykonanych prac:
- Uzyskanie wymaganych pozwoleń
- Dokumentacja fotograficzna i opisowa przed renowacją
- Demontaż nagrobka i jego ogrodzenia
- Przewiezienie zdemontowanego nagrobka i ogrodzenia do pracowni kamieniarskiej
- Prowadzenie dokumentacji fotograficznej w trakcie wykonywanych prac
- Wylanie nowych fundamentów pod obramowanie grobu foto
- Oczyszczenie zdemontowanego nagrobka i ogrodzenia, uzupełnienie ubytków i pokrycie warstwą zabezpieczającą przed działaniem czynników atmosferycznych
- Złożenie całości na nowych fundamentach
- Wyrównanie terenu okalającego i zasianie trawy
- Zamontowanie w pobliżu nagrobka tabliczki z informacją o renowacji
Nagrobek został odnowiony staraniem naszego stowarzyszenia dzięki wsparciu finansowemu: Zarządu Powiatu Biłgorajskiemu za pośrednictwem wicestarosty Tomasza Rogali oraz Pana Krzysztofa Szustera – Prezesa ZASP. Dzięki współpracy z administratorem cmentarza księdzem Jerzym Tworkiem udało się szybko skompletować wymagane dokumenty.
Koszt inwestycji to 5,000 PLN.
Genealogiczne poszukiwania
Wydawałoby się, że temat został zamknięty, bo renowacja jest już zakończona. Nic jednak bardziej mylnego! Zostaje drugi aspekt naszych działań – wspomnienie osoby, która znajduje się w tym grobie.
Z inskrypcji nagrobnej dowiadujemy się o dacie urodzenia, zgonu i dzieciach Anny Kowal. Korzystając z posiadanych zasobów udało nam się odnaleźć akt zgonu, który mówi trochę więcej o zmarłej:
Działo się w osadzie Tarnogród osiemnastego/trzydziestego pierwszego marca tysiąc dziewięćset drugiego roku o drugiej godzinie po południu zjawili się Jan Blicharz dwadzieścia sześć i Józef Blicharz czterdzieści lat rolnicy z Zyniów i oświadczyli że wczorajszego dnia bieżącego miesiąca i roku o godzinie drugiej po południu umarła w Zyniach Anna z Kraśnych Kowal siedemdziesiąt sześć lat, wdowa, córka Sebastiana i Agnieszki z Krzeszowców małżonków Kraśniaków, urodzona i zamieszkała w Zyniach. Po naocznym przekonaniu się o śmierci Anny Kowal. Akt ten oświadczającym przeczytany i przez Nas tylko podpisany. Administrator parafii Tarnogród. Utrzymujący akta stanu cywilnego Ks. Jan Bieniasiewicz
Z aktu zgonu dowiadujemy się, że Anna w momencie śmierci była już wdową. Według zgłaszających jej zgon pochodziła i mieszkała w Zyniach, a w momencie śmierci miała 76 lat. Jest też informacja o jej rodzicach Sebastianie i Agnieszce Kraśniaków z d. Krzeszowiec.
Nie pozostało nam nic innego jak poszukać jej aktu urodzenia. Zaczęliśmy od tropu z aktu zgonu szukając w archiwum Parafii Tarnogród. Niestety tam takiego aktu urodzenia nie było. Trzeba więc było poszerzyć obszar naszych poszukiwań. Wybór padł na parafię Potok Górny i okazał się sukcesem!
Z odnalezionych w akcie urodzenia informacji dowiedzieliśmy się, że chrzest Anny Kraśnik odbył się 3 kwietnia 1826 roku o godzinie 12.00. Dziewczynka urodziła się dzień wcześniej (2 kwietnia 1826) o godzinie 20:00 w Nakliku. Jej rodzicami byli Agnieszka Krasny z Krzeszowców, która w chwili narodzin córki miała 28 lat oraz Sebastian Krasny (lat 46), włościanin z Brzozowca (był to folwark za Gózdem, który uległ zniszczeniu po I wojnie światowej). Do księdza w Potoku Górnym ojciec dziecka przybył wraz ze świadkami Marcinem Garbaczem (l. 30) i Szymonem Szyszką (l. 52), włościanami z Brzozowa. Rodzicami chrzestnymi dziewczynki zostali: Marianna Szyszkowa i Marcin Garbacz.
Nasze dalsze poszukiwania skupiły się na odnalezieniu aktu ślubu i ustaleniu dalszych losów Anny Krasnej. Akt jej ślubu odnaleźliśmy w parafii Tarnogród, a oto informacje w nim zawarte
Ślub odbył się w Tarnogrodzie 2 czerwca 1844 roku o godzinie 13:00. Świadkami tego wydarzenia byli: Maciej Blicharz (l. 46) i Józef Blicharz (l. 49) – rolnicy z Zyń.
Nowozaślubieni to:
- Maciej Kowal – młodzieniec, lat 18, rolnik, syn Józefa i Reginy z Blicharzów, urodzony i zamieszkały przy rodzicach w Zyniach.
- Anna Krasna – panna, lat 18, córka Sebastiana i Agnieszki z Krzeszowców rolników z Brzozowca, tam urodzona, a zamieszkała w Biszczy od dzieciństwa z rodzicami.
Kolejne odnalezione przez nas informacje w archiwach parafialnych ujawniły dalsze losy Anny i Macieja. Małżeństwo doczekało się następujących pociech:
- Marianna ur. 1846
- Wawrzyniec ur. 1848
- Magdalena ur. 1851
- Antoni ur. 1854
- Józef ur. 1857
- Jan ur. 1859
- Andrzej ur. 1861
- Maciej ur. 1865
- Tomasz ur. 1868
Po niespełna 29 latach wspólnego życia ich małżeństwo zostało przerwane śmiercią Macieja 28 lutego 1873 roku, który zmarł w wieku 48 lat.
To nie wszystko
Jeśli chcesz wspólnie z nami opisywać historie nagrobków na “starym” cmentarzu w Tarnogrodzie, posiadasz informacje o poszczególnych grobach lub historie związane z ludźmi w nich pochowanymi wyślij do nas email pod adres: stt.tarnogrod@gmail.com lub po prostu dołącz do naszego stowarzyszenia!
Podoba Ci się to co robimy? Pragniesz wspomóc nas w dalszej renowacji nagrobków? A może chciałbyś zasponsorować kolejną renowację? Nic trudniejszego, udaj się do Biblioteki Miejskiej w Tarnogrodzie tam otrzymasz informacje jak to zrobić. Możesz wesprzeć nas wpłacając pieniądze przez Internet na portalu zrzutka.pl lub bezpośrednio na nasze konto.